Manifest voor de Waalse kultuur (1983)

Wij, mannen en vrouwen, die deze tekst ondertekenen, schrijvers, musici, kineasten, akteurs, zangers, schilders, animators, wetenschapslui, journalisten, historici... wensen hier te bevestigen dat WIJ WALEN ZIJN EN ONS WAAL VOELEN.

Doorheen een pijnlijk ekonomische krisis, wordt Wallonië gekonfronteerd met al diegenen die zijn echteid en zijn toekomstmogelijkheden betwisten. Met alle Walen moeten wij weerstand bieden aan deze (be)dreigingen en in éénzelfde beweging onze eenheid en zelfstandigheid bevestigen. Eenheid, zelfstandigheid : het ene zo sterk gebonden aan het andere wanneer het eens Gewest betreft dat door de geschiedenis en de afhankelijkheidsverhoudingen aan stukken werd gerukt en soms landurig verdeeld. Van Doornik tot Verviers, van Aarlen tot Waver, is het één enkel grondgebied dat omtrek en profiel gaat geven aan het gevormde geheel. Wallonië wil voortaan wezenlijk een plaats innemen op de kaart der Staten.

Wij bestaan, wij willen terugvinden wat ons toebehoort, wij willen tesamen leven, in omstandigheden die ons passen. Vanuit dit standpunt weten wij, die via dit manifest een oproep richten tot het waalse volk, zeer goeds datonze huidige strijd eerst en vooral ekonomisch is. Hetvoorbeeld van destaalnijverheid blijftin ieders geheugen. Wij willen ons scharen aan de zijde van hen die deze strijd leiden. WIJ ZIJN NOCHTANS VAN MENING DAT WALLONIË ZIJN PERSOONLIJKHEID VAN VOLK EN ZIJN POLITIEKE VOLWASSENHEID NIET ZAL BEREIKEN INDIEN EEN KULTUREEL PROJEKT NIET OP EEN LIJN STAAT MET HET EKONOMISCHE PROJEKT.

De scheppers die wij zijn herkennen zich in een positief beeld van Wallonië en van zijn volk. Wij willen dit beeld, dat onze identiteit bepaalt, vertegenwoordigen, weerspiegelen en uitdiepen. Het is gebonden aan een lang verleden, gemaakt uit kunstwerken en produkten, maar tevens afgebakend met strijd en verzetsdaden. Zonder afstand te doen van dit patrimonium dat onze identiteit fundeert, willen wij vandaag een modern Wallonië opbouwen, dat weer aanknoopt met de geschiedenis en het zelbewustzijn, dat ook terugkeert tot zijn landschappen, zijn levenswijzen en zijn symbolen.

Wij, mensen uit Wallonië, leggen ons toe op werken en studies waarin ons Gewest een beeld en een natuurlijke uitdrukking van zichzelf geeft. Als kunstenaars, intellektuelen en animators, hebben wij de keuze gemaakt hier te zijn en te blijven. Wallonië moet eigen filmproduktie en distributiehuizen hebben, een toneel met eigen zalen en troepen, een literatuur met eigen pers en uitgevers; wij willen eigen strukturen voor muziek en lied, voor schilderkunst en architektuur, voor de beeldhouwkunst en stripverhaal...;wij willen bovendien dat de verschillende kulturele initiatieven, verspreid over heel het grondgebied, werkelijk worden erkend en ondersteund.

Wij hebben genoeg van het alledaagse gebrek aan burgerzin, dat de Walen schuldgevoelens opdringt en hun energie verlamt.

Er bestaat, zo beweert men, bij de Walen een neiging tot twijfelende en spotlustige angstvalligheid, die hen gelukkig behoedt voor racisme en voorde bekrompenheid van enig nationalisme. Ons kultureel projekt wordt noch door eng nationalisme, noch door racisme besmet. Het is louter gebonden aan een weigering van ekonomische, politieke en kulturele voogdijen, die ons verstikken en in het verval dreigen te storten. Hedentendag is een volk fier op zijn werken en vecht het om deze te doen kennen, of zelfs om deze op te dringen tegen de standaardprodukten van multinationale en kulturele kitsch.

De school heeft tot taak het kontakt te leggen tussen de jongeren en de waalse kultuur. Ons volk lijdt aan geheugenverlies: wij hebben onze geschiedenis te zeer verwaardloosd. Ons volk is passief: wij laten onze kultuur verstikken onder de produkten van het planetaire dorp. Wat geldt voor de kunst, geldt evenzeer voor het wetenschapelijk onderzoek en voor de technologische vooruitgang. Een nieuwe generatie treedt naar voren. Laten wij ze de volle mogelijkheid geven te nemen, te leren en te werken.

Maar de toekomst van de kultuur in Wallonië is een zaak van machten en middelen. Men moet opbouwen en beheren.

Wat dat betreft, denken wij niet dat de Franse Gemeenschap van België ons werkelijk vertegenwordigt en omschrijft. Ons inziens is zij eerder een hybridisch en kunstmatig begrip, dat nergens een plaats heeft. De Franse Gemeenschap van België verscherpt de kulturele afhankelijkheid van de Walen ten opzichte van centra die van hen vreemd zijn. Zij kan het Waalse land enkel herleiden tot een franstalige kulturele provincie.

Anderzijds is het een zaak van gezond verstand; men kan zich niet inbeelden dat een politieke gemeenschap haar hoofstad kiest buiten haar grondgebied. Nochtans worden de beslissingen van kultureel beleid vanuit Brussel getroffen en zijn alle financiële middelen op gebied van toneel, film, literatuur, in de hoofstad verzameld. Onze hoofstad is een stad, die niet waals is en die zich niet wenst te herkennen als behorend tot de waalse gemeenschap.

Wij zijn ons nochtans bewust van de specifieke problemen waaran de Brusselaars het hoofd moeten bieden in het België van vandaag. Wij eisen voor Brussel een statuut dat het haar mogelijk maakt dit geweest autonoom te beheren, opdezelfde manier als Wallonië en Vlaanderen. Wij wensen een verbond met Brussel, maar binbnen het kader van een nieuwe, institutionele herverdeling, die DE SAMENHANG VAN WALLONIË’S POLITIEKE BESTAAN, ZIJN EKONOMISCH PROJEKT EN ZIJN KULTURELE PRODUKTIE RESPEKTEERT.

Voor een autonoom Wallonië, een autonome kultuur. Wij willen in een door onze kultuur bestaan, maar in symbiose met een sociaal, politiek en ekonomisch wording proces. Daarom willen wij over de nodige middelen beschikken, om deze autonomie tot stand te brengen.

Eerst en vooral een macht die in staat is een beleid te bepalen en toe te passen.

Vervolgens financiële middelen, die niet (zoals vandaag deze van de Waalse Deelregering) lachwekkend zijn.

Tenslotte een infrastruktuur van werkmiddelen en instanties die het gehele grondgebied vertegenwoordigen en zijn verscheidenheid weerspiegelen.

De waalse kultuur is een minderheidskultuur, maar zij leeft, zij is verdraagzaam en pluralistich. Wij zijn bewust vanonze lokale eigenheden, maar wij beleven het historisch ogenblik waarop onze verscheleidenheid de grondslag wordt van onze kracht. Behoren zonder uitzondering tot Walonië, al diegenen die leven en werken binnen de waalse ruimte. Behoort tot Walonië, elke gedachte en elke overtuiging die alle mensen, zonder uitslsuitsel, eerbiedigt.

Als gewone mensgemeenschap, wil Wallonië opstaan in een toeëigening van zichzelf, die tevens opening tot de wereld zal worden.